Financiële begroting

Incidentele baten en lasten betreffen die posten die het begrotingssaldo incidenteel beïnvloeden.
Het gaat om eenmalige zaken en om (meerjarige) projecten of subsidies als deze eveneens het karakter van tijdelijkheid c.q. eindig doel hebben. Een begroting, meerjarenraming of jaarrekening kan ieder jaar dergelijke eenmalige zaken hebben.
Het verschil tussen incidenteel en structureel is niet altijd even scherp te trekken. De aard van de begrotingspost is in eerste instantie bepalend of een post als structureel of incidenteel aangemerkt wordt.

De toelichting op het overzicht van baten en lasten bevat ten minste een overzicht van de geraamde incidentele baten en lasten per programma.

Toelichting incidentele baten en lasten

Participeren en leren
Dit betreft budget om de participatienota Meierijstad in de uitvoering waar te maken. De bedragen worden ingezet voor een pilot burgerberaad en voor uitbreiding van het online participatieplatform.

Versterken leefbaarheid

Na evaluatie van de leefbaarheidsmonitor, zal de monitor in huidige vorm met ingang van 2025 vierjaarlijks worden uitgevoerd. Hiermee sluit het onderzoek aan op de bestuursperiodes. De kosten voor het vierjaarlijks onderzoek zijn € 100.000 en deze worden gedekt uit de algemene risicoreserve. De eerder geraamde kosten voor 2024 (€ 40.000) komen te vervallen evenals de beschikking over de algemene reserve.

Visie op Meierijstad

De definitieve vaststelling van de strategische visie 2035 vergt nog meerdere stappen in 2025:
De afronding van de omgevingseffect rapportage (OER). Deze is breder dan de MER en was niet voorzien in de oorspronkelijke planning.
De vastgestelde visie willen we uitdragen richting inwoners, ondernemers, organisaties en instellingen.
De nieuwe visie krijgt een verschijningsvorm die past bij Meierijstad 2035.

Dorpsvisies
Dorpen in Meierijstad die zélf met het maatschappelijk initiatief komen om een dorpsvisie op te stellen wanneer zij daar behoefte aan hebben, kunnen in aanmerking komen voor een bijdrage van € 12.000 per visie voor procesondersteuning. Voor 2024 en 2025 wordt een budget geraamd van € 52.000 per jaar.

Versterken telefonische dienstverlening

Wij streven naar een bijzonder persoonlijke dienstverlening waarbij vragen die telefonisch worden gesteld in 1 keer inhoudelijk kunnen worden afgehandeld en de klant het gesprek waardeert met het cijfer 8. Hiervoor werken we aan telefoonteams bestaande uit inhoudelijk deskundigen op de verschillende domeinen (belastingen, sociaal domein, ruimtelijk domein, meldingen).
Verder willen wij in 2025 de telefonische bereikbaarheid ook in de “backoffice” tot speerpunt maken. Dit alles vraagt extra project-inzet.

Kleinschalige verkeersvoorzieningen 2025
Om snel in te kunnen spelen op wensen van bewoners, bedrijven, scholen en andere instanties is er een incidenteel budget nodig voor het treffen van kleinschalige verkeersmaatregelen. Voorbeelden zijn het aanpassen van een schoolomgeving, het leggen van parkeervakken, de aanleg van drempels in een straat waar te hard wordt gereden. Voor 2025 wordt een bedrag geraamd van € 250.000. De lasten worden gedekt uit de algemene risicoreserve.

Inspecties installatieverantwoordelijkheid
Overal waar een stekker aan zit binnen het openbaar gebied, zowel permanent als tijdelijk, valt onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Wil zeggen dat als er een ongeluk gebeurt door een slechte aansluiting wij als gemeente aansprakelijk gesteld kunnen worden. De versnippering binnen de gemeente is groot, stekker zitten immers overal. Om dit duidelijk in beeld te krijgen en er een proces aan te koppelen krijgen we weer grip op deze aansluitingen. Hier is een inspectie voor nodig.
Hiervoor is eenmalig budget noodzakelijk van € 50.000 in 2025. Dekking algemene reserve.

Wegen beleid en beheerplan 2025

Volgens ons programma dient er in 2025 een nieuw beheerplan wegen te komen. Daarbij wordt er een nieuw beleidsplan opgesteld (wellicht in combinatie met het beheerplan wegen) voor onverharde wegen. Om dit goed op te zetten zullen we onze data op orde moeten hebben en zullen er inspecties en onderzoeken plaats vinden. Om dit alles eenmalig op te zetten is een bedrag nodig van € 100.000. Hierin zijn onderzoeken, inspecties, dataverwerking in systemen en 2 geschreven plannen meegenomen. Dekking algemene reserve.

Vervangen valzand speelplekken

Gedurende de jaren kan het valzand vervuild raken door takjes, plastic, kattenuitwerpselen, onkruid en andere verontreinigingen. Deze vervuiling kan leiden tot de groei van bacteriën. Door maatregelen te nemen, zorgen we ervoor dat kinderen met plezier kunnen spelen in een schone en veilige omgeving. We vragen hiervoor een eenmalig budget aan in de volgende jaren:
- 2025 € 100.000
- 2026 € 100.000
Dekking algemene reserve.

Maatregelen modernisering fonteinen

Wij beheren 14 fonteinen in de openbare ruimte. Door het ontbreken van structureel onderhoudsbudget laat de technische staat van een aantal van deze fonteinen te wensen over. Dit resulteert in niet werkende of onveilige fonteinen. We gaan alle fonteinen daarom inspecteren, in orde maken voor wat betreft waterkwaliteit- en veiligheid en we willen het structureel onderhoud professionaliseren. We onderscheiden hierbij 3 categorieën: Kunstwerken, Fonteinen in vijvers en Fonteinen ter verfraaiing. We vragen een eenmalig budget van € 390.000 voor incidentele maatregelen. Dekking algemene reserve.

Bijwerken gegevensbeheer openbaar gebied

Om de actualiteit van onze data te waarborgen vragen we incidenteel budget van € 165.000 voor de bijhouding van beheergegevens. Dekking algemene reserve.

Planvorming en afkoppelen riolering
Vanaf 2023 tot het einde van de planperiode (2026) is een jaarlijks budget van € 100.000 nodig voor het realiseren van afkoppelingen aan het rioleringsstelsel. Binnen deze middelen gaan we het volgende onderzoeken en verder ontwikkelen:

• Terugkijken naar de reeds uitgevoerde afkoppelprojecten en de hiermee behaalde resultaten
• Gebiedsgerichte aanpak voor omgang met hemelwater op basis van de hemelwaterstructuurkaart en de klimaatonderlegger
• Voortzetting afkoppelen gemeentelijke gebouwen

De jaarlijkse kosten ad € 100.000 komen ten laste van de voorziening riolering.

Professionalisering centrummanagement
De centrummanagementorganisaties spelen een belangrijke rol bij het toekomstbestendig maken van onze centra en bij de realisatie van ambities uit de centrumvisie en de visie herstructurering centrum Veghel. Zij zorgen voor draagvlak, brengen stakeholders bij elkaar en pakken zelfstandig projecten op die de levendigheid (en daarmee de toekomstbestendigheid) van onze centra bevorderen. Zij zijn onze ogen en oren in de centra.
Met het uitvoeringsbudget kunnen zij hun organisatie verder professionaliseren en hun bijdrage leveren aan de herstructureringsopgave zoals verwoord in o.a. onze centrumvisie.
Voor alle drie de centrummanagementorganisaties zijn de middelen afkomstig uit de BIZ echter niet voldoende om de benodigde ontwikkelingen in onze centra op professionele wijze uit te voeren.
Met een extra bijdrage van € 171.750 stimuleren we de ontwikkeling van de organisatie en stellen we hen in staat om daadwerkelijk een professionele bijdrage te leveren aan het behalen van de in de visie geformuleerde doelstellingen. De prestatieafspraken leggen we vast in een overeenkomst. Dekking algemene risicoreserve.

Sterk ondernemen- tegengaan voedselverspilling
We blijven inzetten op het tegengaan van voedselverspilling als voornaam onderdeel van circulaire economie, zoals via het Circulair Food Center.
Voorgesteld wordt om middelen beschikbaar te stellen voor de jaren 2024 tot en met 2026. Dekking algemene risicoreserve.

Verdiepend onderzoek haalbaarheid nieuwe bedrijventerreinen

Voor mogelijke nieuwe bedrijventerreinen in onze 4 grote kernen is verdiepend onderzoek noodzakelijk. Daarnaast werken we aan de effectuering van herstructureringsmogelijkheden op bestaande terreinen om ook zo ruimte te scheppen voor lokale bedrijvigheid.

Campusontwikkeling Havenkwartier-Noordkade

Startproces voor een campus waarin onderwijsinstellingen met vernieuwende concepten komen in samenwerking met het bedrijfsleven. Dit moet gaan leiden tot nieuwe bedrijven in een lerende setting op de Noordkade met The Chocolate Factory als centraal punt.
Een campus draagt bij aan het behouden en aantrekken van talent en vernieuwing en/of verduurzaming van bedrijvigheid in Meierijstad.
Voorgesteld wordt om hiervoor in de jaren 2024 tot en met 2026 een bedrag van € 75.000 per jaar beschikbaar te stellen. Dekking algemene risicoreserve.

Tijdelijke huisvesting diverse schoolgebouwen

Op basis van het geactualiseerde Integraal HuisvestingsPlan (IHP) Onderwijs 2022-2037 is voor diverse scholen in de komende jaren een vervangende nieuwbouw, uitbreiding dan wel renovatie aan de orde. Tijdens deze werkzaamheden is voor deze scholen een tijdelijke huisvesting elders benodigd.
Het betreft de volgende scholen:

• Basisschool De Beemd
• Elde College
• Basisschool Bernadette
• Basisschool De Regenboog
• Basisschool De Springplank
• Basisschool De Beemd

De huurlasten hiervan (zie bovenstaand overzicht) worden gedekt uit de algemene risicoreserve.

Tijdelijke huisvesting basisscholen Veghels Buiten
Op basis van dit IHP is er ook een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd naar de realisatie van nieuwbouw van basisscholen in de wijk Veghels Buiten. Hieruit is geconcludeerd dat er moet worden voorzien in de realisatie van basisscholen in deze wijk. In de aanloop naar de nieuwbouw is voor de leerlingenaanwas tijdelijke huisvesting in Veghels Buiten nodig. Hiervoor is geen ruimte in bestaande onderwijshuisvesting.
Dekking van de huurlasten in 2025 t/m 2027 vindt plaats ten laste van de algemene risicoreserve (budgettair neutraal).

Afboeken restant boekwaarden diverse scholen
Op basis van het geactualiseerde Integraal HuisvestingsPlan (IHP) Onderwijs 2022-2037 is voor diverse scholen in de komende jaren een vervangende nieuwbouw en verbouw aan de orde. In verband hiermee moet in de betreffende jaren de boekwaarde van de huidige gebouwen afgeboekt worden. Het betreft:
2025   Basisschool Bernadette         € 413.000
2026   Basisschool De Regenboog      € 183.000
De afboeking van de boekwaarden wordt volledig gedekt uit de algemene risicoreserve.

Omnipark Erp tijdelijke voorziening KV De Korfrakkers
In het verleden is besloten om korfbalvereniging De Korfakkers te huisvesten in een tijdelijke accommodatie in verband met de aanleg van het Omnipark. De huidige accommodatie kan daardoor gebruikt worden door de Erpse huisartsenpraktijk.
De verkoopprijs van de tijdelijke accommodatie van de Korfrakkers wordt geschat op € 50.000. Deze opbrengst wordt samen met de te ontvangen SPUK-uitkering teruggestort in de algemene reserve.

Afboeking Boekwaarde sportzaal de Kienehoef
De raad heeft op 24 juni 2021 ingestemd met de zogenaamde PLUS-variant voor MFA De Groene Long. Deze variant gaat uit van één gebouw dar ruimte biedt aan twee basisscholen, kinderopvang, een (grotere) sportvoorziening (micro-sporthal) voor bewegingsonderwijs en diverse sportverenigingen en een wijkfunctie, gericht op ontmoeting en het organiseren van wijkactiviteiten. Voor het afboeken van de oude boekwaarde van de sporthal wordt in 2025 een bedrag geraamd van € 171.000. Dekking uit de algemene risicoreserve.

Huisvesting 2e fase opvang Oekraïne / Jan Tinbergenstraat 1 (SO)
In 2025 wordt het pand Jan Tinbergenstraat 1 (Sint-Oedenrode) gebruikt voor de huisvesting van Oekraïners. De in 2025 geraamde huisvestingslasten worden gedekt uit de Rijksbijdrage die we voor opvang Oekraïners ontvangen

Inclusieve samenleving

We werken aan een inclusieve samenleving waarin iedereen zoveel mogelijk mee kan doen. Met deze middelen werken we aan verschillende onderwerpen om Meierijstad toegankelijker en inclusiever te maken.

Leefgoed Veghel
Leefgoed Veghel is een gedachtegoed dat is ontwikkeld als inhoudelijk concept voor de ontwikkeling van het Kloosterkwartier. De gemeente Meierijstad werkt hierin samen met 10 organisaties op het terrein van wonen en welzijn, leren en werken, zorg en ondersteuning en (be)leven. Het doel is de samenwerking te versterken, meer verbinding te maken tussen activiteiten en een innovatieve samenwerking te ontwikkelen om zorg en ondersteuning, beter, sneller en efficiënter te organiseren. De lasten bedragen € 260.000 per jaar en worden onttrokken aan de reserve Sociaal Domein.

Werkbudget preventie en innovatie Sociaal domein
We zetten het beleid door om ook in de voorliggende collegeperiode snel en adequaat in te kunnen spelen op actuele ontwikkelingen in het sociaal domein. De ontwikkelingen moeten bijdragen aan de veranderopgave in het sociaal domein. Deze opgave kenmerkt zich o.a. door in te zetten op preventie en innovatie. Een aantal activiteiten die we vooraf kunnen voorzien worden separaat in beeld gebracht. Activiteiten en projecten die niet vooraf te voorzien zijn en waar we snel op in willen kunnen spelen vallen onder de paraplu Preventie en Innovatie in het sociaal domein. Dekking vindt plaats uit de reserve Sociaal Domein.

Uitvoeringsprogramma duurzaamheid
Voor diverse doelen in het kader van het duurzaamheidbeleid worden incidentele middelen beschikbaar gesteld. Het gaat hierbij onder meer om:

• Klimaatbestendige leefomgeving en energietransitie door het duurzaam opwekken van energie (wind en zon)
• Versnelling energiebesparing en het versnellen van “zon op het dak”
• Behoud en waar mogelijk versterking van de biodiversiteit
• In samenwerking met onderwijs en het bedrijfsleven innovatieve duurzaamheidskansen benutten

De budgetten worden gedekt uit de algemene risicoreserve.

Lokale isolatieaanpak 2e en 3e tranche

Bij de begroting voor 2024 heeft de raad de middelen beschikbaar gesteld voor de uitvoering van de eerste tranche (1.059) van de Lokale Aanpak Isolatie 2023-2026. Bij de besluitvorming over de eerste tranche heeft de raad gekozen voor het maximale scenario waarbij de totale doelgroep binnen de criteria van het Nationaal Isolatie Programma volledig financieel wordt ontzorgd voor een isolatiepakket ter waarde van € 2.350. In dit voorstel wordt die lijn doorgetrokken voor de volledige doelgroep (3.860 woningen). Hiervoor is een bijdrage uit de gemeentelijke begroting gevraagd van € 1.546.000 (circa 20% van de totale kosten).

Circulariteit

De ambitie voor circulariteit is helder. Wat ontbreekt is duidelijk beeld van onze scope en invloed, onze korte- en middellangetermijn ambities en een overzicht van de activiteiten die daarbij horen. We werken daarom aan een samenhangende en overkoepelende aanpak voor circulariteit. Dit gaat over bouw en infra, biomassa en voedsel, maakindustrie en kunststoffen, consumptiegoederen en huishoudelijk afval.
Voorgesteld wordt om voor de jaren 2023 tot en met 2026 middelen beschikbaar te stellen voor transitie huishoudelijk afval (traject 2 en 3). Voorgesteld wordt om deze kosten (in totaal € 450.000) ten laste te brengen van de algemene reserve

Capaciteit Decentrale Overheden voor Klimaat- en Energiebeleid (CDOKE)
Gemeenten hebben veel taken op het gebied van klimaat- en energiebeleid. Bij het ondertekenen
van het Klimaatakkoord in 2019 stelde de VNG de voorwaarde dat gemeenten (financiële)
ondersteuning krijgen bij de uitvoering. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat stelt nu
deze afgesproken ondersteuning beschikbaar, via de regeling CDOKE. Dit geld is bedoeld om medewerkers aan te nemen en/of externe deskundigen in te huren. Dit kan voor meerdere jaren. Zo krijgen we de tijd om de interne organisatie te versterken voor het uitvoeren van onze klimaat- en energietaken die bijdragen aan de doelstelling in de Klimaatwet.
Voorwaarde is dat we deze gelden besteden aan capaciteit die bijdraagt aan het behalen van de doelen uit de klimaatwet.
Voor de jaren 2023 tot en met 2025 wordt jaarlijks een bedrag uitgekeerd aan de gemeente Meierijstad van € 1.358.000. Budgettair neutraal.

Soortenmanagementplan
Voor 2025 en 2026 wordt opgeteld 410.000 extra uitgetrokken om kwetsbare soorten zoals vleermuizen, gierzwaluwen en huismussen beter te beschermen en tegelijkertijd ruimte te creëren voor vooral isolatiewerkzaamheden aan woningen. Beoogd effect is dat woningeigenaren en woningcorporaties zo snel mogelijk aan de slag kunnen met het verduurzamen/isoleren van hun woningen.

Instellen gevel- en verplaatsingssubsidie
Om ambities uit de centrumvisie te realiseren is in 2021 een tijdelijke subsidieregeling opgesteld. Met deze subsidies stimuleren we ondernemers en vastgoedeigenaren om de uitstraling van gevels in onze centra te verbeteren en om publieksgerichte centrumfuncties te verplaatsen naar 1 van onze 3 centra. De transformatie van onze centra naar toekomstgerichte compacte centra (centrumvisie Meierijstad) is in volle gang. De subsidieregeling zal naar verwachting steeds vaker gaan bijdragen aan de daadwerkelijke verplaatsing van publieksgerichte functies, terwijl de regeling in voorgaande jaren vooral gebruikt is voor gevelverbetering.
Daarnaast zetten we de komende jaren in op gevelverbetering via vergroening van gevels, wat leidt tot een prettiger verblijfsklimaat in onze centra. Hierop willen we de subsidieregeling aanpassen (voorstel volgt). Deze ontwikkeling haakt in zijn totaliteit ook aan bij aan de regiodeal Transformatie centra middelgrote steden’ (4e tranche).
Voorgesteld wordt om voor de jaren 2024 tot en met 2027 een bedrag van € 75.000 per jaar beschikbaar te stellen.
Dekking algemene risicoreserve.

Realisatie flexwoningen
Om de acute druk op de woningmarkt te verlichten zijn 250 flexwoningen nodig. Met woningbouwverenigingen Area en Woonmeij zijn reeds prestatieafspraken gemaakt om hiervan tenminste zo’n 100 (sociale) flexwoningen te realiseren. Gemeentelijke advieskosten of ingrepen in bijvoorbeeld de hoofdnutstracés komen bij deze flexibele woningen (deels) voor rekening van de gemeente. We voorzien een beperkte bijdrage voor de gemeente bij ontwikkeling van flexwonen door andere partijen en kunnen hen desgewenst begeleiden bij subsidie-aanvragen. Het benodigde budget voor de jaren 2023 tot en met 2026 wordt geraamd op € 50.000 per jaar en wordt gedekt uit de algemene risicoreserve.

Eerste fase gegevenspakhuis
In het collegewerkprogramma is de ambitie aangegeven op het gebied van informatiegestuurd werken. Inmiddels hanteren we intern de term datagedreven.
Deze ambitie willen we gaan realiseren door op de ingezette koers te gaan versnellen. In een eerste fase is er voor de periode 2021-2023 budget beschikbaar gesteld en zijn er enkele databronnen gekoppeld aan datagedreven werken. Met deze versnelling willen we alle overige belangrijke databronnen gaan koppelen. Hierdoor zijn we in staat om op inhoud betere stuurinformatie te genereren zodat de dienstverlening verbeterd kan worden, besluiten beter onderbouwd kunnen worden en er inzicht komt in patronen om zo verbeteringen door te kunnen voeren.
De kosten zijn € 100.000 per jaar voor 2024 en 2025. Dekking via de algemene risicoreserve.

Inzet robotisering (RPA)
Een investering in Robotic Process Automation (RPA) is noodzakelijk vanwege de personeelsschaarste, waarbij taken geautomatiseerd kunnen worden om de efficiëntie te verhogen en de werkdruk te verlichten. Met de steeds meer toenemende personeelsschaarste stelt RPA onze gemeente in staat om repetitieve taken te automatiseren, waardoor het beschikbare personeel zich kan richten op complexere taken en meer waarde kan toevoegen aan de dienstverlening.
De kosten zijn € 200.000 per jaar voor 2024 en 2025. Dekking via de algemene risicoreserve.

Incidentele personeelskosten
Het is noodzakelijk om incidenteel de formatie uit te breiden. De incidentele formatie is met name noodzakelijk om nieuwe wetgeving (zoals onder meer de omgevingswet) in te kunnen voeren of tijd te investeren in verbetering van werkprocessen die tijd gaan opleveren.
Verder wordt in 2024 en 2025 een “Regeling Vervroegde Uittreding” ingevoerd voor medewerkers die binnen maximaal 2 jaar de AOW-leeftijd bereiken en voldoen aan de hiervoor vastgestelde criteria met betrekking tot diensttijd.
Om de incidentele personeelslasten te dekken stellen we voor de algemene risicoreserve in te zetten. Voor 2025 betekent dit een onttrekking van € 3.192.000. Voor de volgende jaren is dit € 2.337.000 (2026), € 607.000 (2027) en € 31.000 (2028).

Inloop en dagbesteding
Om uitvoering te geven aan de ambitie uit TiMM inloop- en dagbestedingsmogelijkheden in elke wijk of kern zijn aanvullende middelen nodig. Het gaat o.a. over het professionaliseren van beheer en exploitatie gemeenschapshuizen, stimuleren om meer inloop en dagbestedingsactiviteiten in een wijk of kern te realiseren, het ondersteunen van vrijwilligers die de activiteiten uitvoeren of het bestuur vormen van een gemeenschapshuis.
Met bovenstaande geven we mede invulling aan het uitrollen van het LeefGoed concept in de gehele gemeente Meierijstad.
We hanteren hiervoor een pilotperiode van vier jaar waarvoor we incidentele middelen beschikbaar stellen. Deze worden gedekt uit de reserve sociaal domein en de reserve beschermd wonen.